خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: نگاه که به طلوع خورشید می‌دوزی، انگار زیر لایه‌ای از طلای گرم، زمین نفس می‌کشد. نور، آرام‌آرام روی سطح آبگیرهای آرام مزارع میگو می‌لغزد؛ جایی که دیگر صدای امواج نیست، صدای سکوتی است پر از کار و امید.
در شمال شرقی گمیشان، نسیم خنک سحرگاهی از سمت خزر می‌وزد و صورَت‌های آفتاب‌سوخته مردانی را نوازش می‌دهد که پاهایشان را در خاک نم‌زده و دستانشان را تا آرنج در آب‌های کم‌عمق فرو برده‌اند.
آنها دیگر فقط صیاد نیستند؛ مردانی‌اند که روزگاری چشم به افق دریا دوخته بودند، اما امروز چشم به رشدِ زندگی در آبگیرهای آرام مزرعه دارند.
از نابودی منابع تا احیای معیشت
سال‌ها پیش، صید بی‌رویه و غیرمجاز، منابع دریایی گلستان را به مرز نابودی کشانده بود. دل دریا خالی شده بود و دل صیادان هم. اما مسیری تازه شکل گرفت؛ مسیری که نه از دل موج، که از دل خاک و دانش و برنامه‌ریزی عبور می‌کرد.
از دهه ۸۰، مجتمع‌های پرورش میگو در گمیشان جان گرفتند. امروز، در وسعتی بیش از چهار هزار هکتار، مزارعی گسترده‌اند که سالانه بیش از سه هزار تن میگو از آن برداشت می‌شود. اینجا دیگر فقط یک مزرعه نیست؛ روایتِ دوباره ایستادن است، روایتی که نشان می‌دهد تغییر، اگر به‌موقع و همدلانه باشد، می‌تواند معیشت را نجات دهد.
صدای آرام وزش باد روی سطح آب، صدای کارگرانی که با چکمه در میان استخرها قدم می‌زنند و نگاه‌هایی که دیگر نگران فردا نیستند، همه با هم نغمه‌ای می‌سازند از یک زندگی تازه؛ از فرصتی که از دل بحران متولد شد.
نقش زنان در توسعه صنعت میگو
در میان این فضای آرام و پرکار، هنگام گشت‌وگذار در میان مزارع پرورش میگو و اندیشیدن به نقشی که زنان در توسعه این صنعت دارند، چشمم به گروهی از بانوان افتاد که آرام‌آرام به سوی مزرعه می‌آمدند. جلوتر رفتم و با یکی از آنها هم‌کلام شدم.
وی با لبخندی گرم گفت: قبلاً هیچ کاری نداشتم، حالا روزانه با این کار درآمد دارم و می‌توانم بچه‌هایم را بهتر اداره کنم.
زنی دیگرمی گوید: قبلاً شوهرم تنها نان‌آور خونه بود و این برایمان سخت بود. حالا خودمم کمک می‌کنم و می‌توانم نقش مهمی در معیشت خانواده داشته باشم و هر روز خدا را شکر می‌کنم که محتاج کسی نیستم و انگار دنیا رو به من هدیه داده‌اند.
این زنان، بیش از دو هزار نفرشان سرپرست خانوارهای مناطق محروم استان هستند که به واسطه ایجاد مراکز عمل‌آوری قانونی و برنامه‌های توسعه اشتغال، وارد چرخه اقتصادی شدند. آنها که تا پیش از این درگیر دغدغه‌های بیکاری و تأمین معاش خانواده بودند، حالا با دستان پرتوان خود تولید این آبزی ارزشمند را مدیریت می‌کنند و سهمی بزرگ در رونق اقتصادی منطقه دارند.
همکاری زنان و مردان برای آینده‌ای بهتر
نکته مهم‌تر این است که در این مزرعه میگو، هم زنان و هم مردان با هم کار می‌کنند؛ دست در دست هم برای ساختن آینده‌ای بهتر، در دل خاک و آبگیرهایی که زندگی را نو می‌کنند.
در ادامه تماشای شگفتی‌های این مزرعه وسیع، اسماعیل جباری، مدیرکل شیلات گلستان را دیدم. به سمتش رفتم و با وی به گفتگو نشستم.
جباری می‌گوید: دو هزار و ۱۲۰ هکتار از مزارع مجتمع پرورش میگوی گمیشان، با وجود مشکلات فراوان و بیماری‌هایی که این آبزی ارزشمند را تهدید می‌کند، با مدیریت دقیق شیلات، دامپزشکی، مسئولان و پرورش‌دهندگان، عاری از هر گونه بیماری است.
وی اضافه می‌کند: امسال انتظار می‌رود حدود چهار هزار و ۵۰۰ تن محصول برداشت شود.
جباری که از پیشرفت کا و نتایج خرسند است، ادامه می‌دهد: این آمار نشان‌دهنده پیشرفت قابل توجهی در مدیریت منابع آبی و شیلاتی استان است و تضمین‌کننده توسعه پایدار این بخش به شمار می‌رود.
پشت هر عدد و آماری، داستان تلاش‌های شبانه‌روزی کارگران و پرورش دهندگان نهفته است. افرادی که در مواجهه با شرایط سخت اقتصادی و محدودیت‌های محیطی، پا پس نکشیدند و با امید به آینده، زنجیره‌ای از تولید، اشتغال و صادرات را در گلستان شکل دادند.
صادرات و تثبیت موقعیت گلستان
مدیرکل شیلات گلستان از صادرات میگوی گمیشان به خارج تز کشور خبر کی دهد گفت و این رویدتد را گواهی بر کیفیت و سلامت این محصول می‌داند که باعث شده بیش از ۸۰ درصد میگوی برداشت شده به بازارهای خارجی ارسال شود؛ اقدامی که نه تنها ارزآوری قابل توجهی برای استان دارد، بلکه موقعیت گلستان را به عنوان یکی از قطب‌های شیلاتی کشور تثبیت کرده است.
وی با تاکید بر اهمیت همکاری‌ها می‌گوید: این موفقیت‌ها در سایه همکاری نزدیک بخش خصوصی، حمایت‌های شیلات ایران، مجموعه استانداری گلستان و نهادهای محلی و تلاش بی‌وقفه صیادان و کارگران حاصل شده است.
اگرچه بیماری‌های شیلاتی و محدودیت‌های زیست‌محیطی همچنان چالش‌هایی جدی هستند، اما تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که با مدیریت دقیق و مشارکت جمعی، می‌توان به اهداف توسعه‌ای در زمینه اقتصاد دریا محور دست یافت.
در دل این همه پیشرفت، زنان سرپرست خانواری دیده می‌شوند که پیش‌تر به دلیل نبود فرصت‌های شغلی مناسب تحت فشارهای اجتماعی و اقتصادی بودند. حالا آنها با دستان توانمند خود نه تنها نان‌آور خانواده‌اند بلکه به نمادی از توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی تبدیل شده‌اند؛ داستانی که در هر موج تکرار می‌شود.
گلستان؛ نمونه‌ای موفق از توسعه‌محوری با مشارکت مردمی
مسیر تحول صید میگو در گلستان، روایت‌گر پیروزی اراده انسانی بر مشکلات اقتصادی و محیطی است. از تغییر رویکرد صیادان غیرمجاز به شغل قانونی گرفته تا ورود گسترده زنان سرپرست خانوار به چرخه اشتغال، همه نشانه‌هایی از یک تحوّل بزرگ اجتماعی و اقتصادی هستند که فراتر از اعداد و آمار، زندگی هزاران نفر را دگرگون کرده است.
این تجربه موفق نه تنها می‌تواند الگویی برای سایر مناطق کشور باشد، بلکه نشان می‌دهد که با برنامه‌ریزی هوشمندانه، حمایت همه‌جانبه و مشارکت مردم، می‌توان زمینه توسعه پایدار و عدالت اجتماعی را فراهم کرد.
گلستان امروز، با امواج خروشان دریا و صیادانی که به آینده امیدوارند، تصویری زنده و پویا از یک اقتصاد محلی در حال تحول را به نمایش می‌گذارد؛ اقتصادی که ریشه در دریا دارد اما به دست انسان‌هایی ساخته می‌شود که تلاش می‌کنند زندگی بهتری برای خود و جامعه‌شان بسازند.