۲۲ آوریل، روز جهانی زمین پاک، روز جهانی پاک‌سازی ساده‌ای‌ست برای مسئولیتی بزرگ‌تر؛ به این معنی که زمینی که در آن نفس می‌کشیم و زندگی می‌کنیم، حالا بیش از همیشه نیازمند مراقبت ماست و باید عاری از آلودگی‌ها شود.

هر پلاستیکی که در طبیعت رها می‌کنیم، هر قطره آبی که بی‌دلیل هدر می‌دهیم و هر درختی که بی‌فکر می‌بُریم، آینده‌ای را تاریک‌تر می‌کند.

شاید هنوز دیر نشده باشد، اگر از امروز، هر شخص تنها یک قدم کوچک در راستای مصرف کمتر، احترام بیشتر به طبیعت و مدیریت زباله و پسماند داشته باشد، قطعا آینده زمین سبزتر و افق آسمان آبی‌تر خواهد بود.

آلودگی پلاستیکی؛ بمب ساکت محیط‌زیست

پلاستیک‌های یک‌بارمصرف، با اینکه تنها چند دقیقه استفاده می‌شوند، اما صدها سال در طبیعت باقی می‌مانند. بر اساس گزارش برنامه محیط‌زیست سازمان ملل (UNEP)، سالانه بیش از ۳۰۰ میلیون تُن پلاستیک تولید می‌شود و حدود ۸ میلیون تُن آن به اقیانوس‌ها راه می‌یابد. نشانه‌ای واضح از عمق بحران آنجاست که میکروپلاستیک‌ها امروز حتی در خون انسان، شیر مادر و برف‌ها قطبی هم دیده شده‌اند.

به گزارش ایسنا، در همین راستا برنامه محیط زیست ملل متحد (UNEP) اعلام کرده است که سالانه بیش از ۵ تریلیون کیسه پلاستیکی در جهان استفاده می‌شود و پیش‌بینی شده که اگر روند فعلی ادامه یابد تولید جهانی پلاستیک تا سال ۲۰۵۰ به ۱۱۰۰ میلیون تن می‌رسد. این در حالی است که حدود ۸۵ درصد از محصولات پلاستیکی یک بار مصرف بعد از دور ریخته شدن، به محل‌های دفن زباله حمل می‌شوند و آلایندگی بالایی ایجاد می‌کنند.

بر اساس همین گزارش، از ۷ میلیارد تن زباله پلاستیکی که تا کنون در سراسر جهان تولید شده، چیزی کمتر از ۱۰ درصد بازیافت شده است که رقم ناچیزی در مقابل کوه پلاستیک تولید شده تلقی می‌شود. سرنوشت باقی زباله‌های پلاستیکی این است که یا سوزانده می‌شوند و آلودگی هوا را در پی خواهد داشت و یا در محیط زیست رها می‌شوند و سال‌ها به همان صورت باقی می‌مانند چرا که زمان تجزیه پلاستیک‌ها در طبیعت چیزی حدود ۴۵۰ سال تخمین‌زده شده است.

کارشناسان استفاده از بسته‌بندی‌های تجزیه‌پذیر، اعمال مالیات بر پلاستیک‌های غیرضروری و تقویت صنایع بازیافت را بخشی از راه‌حل بیان کرده اند.

بحران آب؛ کمبود منابع در سایه بی‌تدبیری

آب، حیاتی‌ترین عنصر زیستی، در خطر است. در حالی‌که تنها یک درصد از آب‌های زمین برای انسان قابل استفاده است، مصرف بی‌رویه و مدیریت ناکارآمد باعث شده تا بسیاری از مناطق جهان با خشکسالی روبرو شوند. 

به گزارش ایسنا، آمارها نشان می‌دهد که ۲.۲ میلیارد نفر در جهان به آب سالم و آشامیدنی دسترسی ندارند و ۳.۶ میلیارد نفر حداقل یک ماه در سال با کمبود شدید آب مواجه‌ هستند. در حالی که بیش از ۷۰ درصد منابع آب شیرین جهان در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، تغییرات اقلیمی و افزایش جمعیت فشار زیادی بر منابع آبی وارد کرده‌اند. سازمان ملل هشدار داده است که اگر روند کنونی ادامه یابد، تا سال ۲۰۵۰ تقاضای جهانی آب تا ۵۵ درصد افزایش خواهد یافت و بسیاری از کشورها با تنش آبی شدید روبه‌رو خواهند شد.

در این خصوص اساتید دانشگاه ها به‌کارگیری سیستم‌های هوشمند آبیاری در کشاورزی، اصلاح شبکه‌های توزیع شهری و فرهنگ‌سازی در مصرف آب را از مهم‌ترین راهکارهای مقابله با این بحران دانستند.

جنگل‌زدایی؛ ریه‌های زمین در معرض نابودی

هر ساله میلیون‌ها هکتار از جنگل‌های استوایی، که به عنوان «ریه‌های زمین» شناخته می‌شوند، در اثر بهره‌برداری بی‌رویه، آتش‌سوزی و گسترش زمین‌های کشاورزی از بین می‌روند. این روند نه تنها جذب دی‌اکسیدکربن را کاهش داده، بلکه تنوع زیستی و زیستگاه هزاران گونه جانوری را تهدید می‌کند.

کارشناسان این حوزه اجرای طرح‌های احیای جنگل، حمایت از جوامع بومی برای حفاظت از منابع طبیعی و کاهش فشار اقتصادی بر جنگل‌ها را از رویکردهای موفق در بسیاری از کشورها عنوان کرده اند.

تغییرات اقلیمی؛ نتیجه مستقیم رفتارهای انسانی

افزایش گازهای گلخانه‌ای به دلیل مصرف سوخت‌های فسیلی، جنگل‌زدایی، کشاورزی صنعتی و فعالیت‌های حمل‌ونقل، منجر به گرم شدن کره زمین و اختلال در الگوهای اقلیمی شده است. این پدیده موجب خشکسالی، ذوب یخ‌های قطبی، طوفان‌های شدید و بحران غذایی شده است که بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر، توسعه حمل‌ونقل پاک، کاهش مصرف گوشت قرمز و گسترش طرح‌های کربن‌زدایی از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند روند گرمایش را کند کنند.

چندی پیش «عزیر عابسی» استادیار گروه آموزشی محیط زیست دانشکده مهندسی عمران دانشگاه نوشیروانی بابل در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرده بود: در عصر جدید با افزایش جمعیت به شدت زیاد انسان از یک به ۸ میلیارد و افزایش سطح رفاه و بهداشت‌ انسان که همه و همه در پی آن مصرف بالای آب، انرژی، تغییر کاربری اراضی و تولید زباله را نیز به همراه داشته، روبرو شد.

وی با اشاره به اینکه به گفته بسیاری از افراد در گذشته این مشکلات وجود نداشت که کاملا درست است، خاطرنشان کرد: در قدیم پلاستیک نبود، نوشیدنی‌ها در ظرف‌های یکبار مصرف استفاده نمی‌شد، زباله‌های الکترونیکی اصلا وجود نداشت. این موارد مسائل هزاره جدید، سده جدید و شاید حتی طی ۳۰ سال اخیر است که باعث فشار زیاد به طبیعت شده است.

استاندار مازندران نیز چندی پیش در مراسمی گفته بود: با توجه به آموزش‌های صورت گرفته طرح جداسازی زباله از مبدا در بیش از ۵۰۰ روستای استان با موفقیت در طی چند ماه عملیاتی شده است.

به گزارش ایسنا؛ اگرچه بحران زیست‌محیطی جهانی‌ است، اما سهم هر فرد، هر دولت و هر نهاد در مقابله با آن غیرقابل‌انکار است. زمین پاک نه یک آرمان، بلکه یک ضرورت برای بقاست. همین امروز و نه فردا، باید تصمیم گرفت و عمل کرد.

انتهای پیام