گلستان-فاطمه عبدی: کار کودک پدیده‌ای جهانی است که انواع و اشکال مختلف دارد؛ اما براساس تعریف سازمان جهانی کار کودک به مجموعه فعالیت‌هایی اطلاق می‌شود که به سلامت جسم، روح و روان کودک آسیب وارد کرده و حق آموزش و تحصیل را از وی سلب می‌کند.

برای مثال باعث محرومیت وی از رفتن به مدرسه، ترک تحصیل و یا التزام وی به کار سنگین و طولانی همزمان با تحصیل شود‌. افزایش جمعیت در کنار رشد اقتصادی پایین عموما منجر به فقر شده و فقر یکی از عوامل مهم کار در کودکان است.

اعتیاد، بیکاری، بیماری، از کارافتادگی سرپرست خانواده و یا فوت وی از عوامل دیگری بوده که باعث می‌شود کودکان وارد چرخه کار شوند.

براساس گزارش سازمان‌های بین‌المللی از هر ۱۰ کودک در جهان، یک کودک، قربانی کار اجباری بوده و این در کشورهای در حال توسعه رو به افزایش است.

علت افزایش آمار کودکان کار در کشورهای در حال توسعه، فقر و سنت‌های تثبیت شده در برخی از ملت‌ها و اقوام است.

* ۴۰۰ کودک کار خیابانی در گلستان شناسایی شدند

معاون اجتماعی بهزیستی گلستان با اشاره به ۲۲ خردادماه روز جهانی منع کار کودکان گفت: ۲۲ خردادماه برابر با ۱۲ ژوئن روزجهانی منع کار کودکان بوده و سازمان بهزیستی در کشور متولی اصلی حمایت و توانمندسازی این کودکان است.

مریم معصومی اظهار کرد: زمانی که از کودکان کار و خیابانی صحبت می‌شود جدا از کودکانی بوده که در صنوف مختلف مشغول به کار هستند. اغلب کودکان کار و خیابانی مشاغل کاذب چون تکدی‌گری،کارهای سخت با مدت زمان طولانی را انجام می‌دهند.

معاون اجتماعی بهزیستی گلستان افزود: فقر، اعتیاد، طلاق، مشکلات خانوادگی و غیره از جمله عوامل مهم کار در کودکان بوده، ضمن اینکه آسیب‌های اجتماعی مانند سواستفاده جنسی، سواستفاده جسمی، افزایش جرم، حمل مواد مخدر و غیره نیز آسیب‌های اجتماعی بوده که این کودکان را تهدید می‌کند.

وی تصریح کرد: آئین نامه‌ها و قوانینی در حمایت و توانمندسازی این کودکان در مجلس شورای اسلامی و هیات وزیران مصوبه و ابلاغ شده که متاسفانه برخی از دستگاه‌های اجرایی خود را ملزم به اجرای آن نمی‌دانند.در ماده ۶ آئین‌نامه  سال ۹۹ هیات وزیران مقرر شده در کنار بهزیستی ۲۳ دستگاه اجرایی ملزم به انجام اقدامات برای حمایت و توانمندسازی کودکان کار بوده که تاکنون اغلب آنها هیچ فعالیت و اقدام خاصی در این حوزه انجام ندادند.

معاون اجتماعی بهزیستی گلستان خاطرنشان کرد:هدف‌گذاری برنامه ششم توسعه نیز کاهش ۲۵ درصدی جمعیت کودکان کار و خیابانی در کشور بود که متاسفانه محقق نشد و پیش‌بینی می شود این جمعیت نسبت به سالهای گذشته افزایش خواهد داشت.

وی ادامه داد: نکته مهمی که ما در این مبحث به آن توجه داریم این است که کودکان کار دارای خانواده بوده و نباید آنها را از خانواده جدا کرد و بر همین اساس راه‌اندازی مراکز آموزشی و حمایتی از آنها به صورت روزانه در برنامه‌های بهزیستی قرار گرفت و با توجه به اینکه تعداد کودکان کار و خیابانی در گرگان و گنبدکاووس نسبت به بقیه شهرستان‌ها بیشتر بود دو مرکز آموزشی حمایتی روزانه در گرگان و گنبدکاووس راه‌اندازی شد.

معصومی گفت: مهمترین هدف این مراکز کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی در کودکان کار و خیابانی و همچنین سلامت جسمی، روحی و روانی این کودکان است.

وی بیان کرد: طبق بررسی‌های انجام شده تاکنون ۴۰۰ کودک کار در گلستان شناسایی شده که از این تعداد ۴۸ درصد دختر و ۵۲ درصد پسر هستند.۵۱ درصد جمعیت این کودکان کار و خیابانی ایرانی و ۴۹ درصد دیگر اتباع خارجی در گرگان و ۷۲ درصد ایرانی و ۲۸ درصد کودکان کار در گنبدکاووس هستند.

معاون اجتماعی بهزیستی گلستان ابراز کرد: بررسی‌های نشان می‌دهد ۲۲درصد این کودکان به حرفه کارگری، چهار درصد تکدی‌گری، ۵۴ درصد دستفروشی و چهار درصد فروش ضایعات مشغول بوده و ۱۳ درصد آنها ترک تحصیل کرده، سه درصد بیسواد و ۴۲ درصد دوره ابتدایی را گذراندند.

وی افزود: ۳۸ درصد از سرپرستان این کودکان کارگر بوده و ۴۰ درصد دستفروشی می‌کنند.از ۴۰۰ کودک شناسایی شده ۶۶ کودک بازمانده از تحصیل هستند‌.

معصومی خاطرنشان کرد: مهمترین مشکل ما در توانمندسازی این کودکان عدم همکاری دستگاه‌های مرتبط و عدم‌آگاهی آنها به وظایف خود در این حیطه است. نبود کارت و یا شناسنامه هویتی در اغلب کودکان کار که طبیعتا اتباع خارجه بوده ما را در توانمندسازی آنها دچار مشکل می‌کند.

* یک میلیارد و 800 میلیون ریال به خانواده‌های کودکان کار گنبدکاووس کمک شد

بر اساس آمار بهزیستی شهرستان گنبدکاووس، اغلب کودکان کار در محلات افغان‌آباد، سیدآباد، اسلام‌آبادچای‌بوئین و حاجیلرقعله ساکن هستند که این آمار باتوجه به محلات کمتر برخوردار نشاندهنده فقر آنهاست.

در این خصوص با مدیرعامل موسسه خیریه خانه گلبرگ جوانه‌های زندگی در گنبدکاووس گفتگویی داشتم که با اشاره به فعالیتشان زیرنظر بهزیستی عنوان کرد: برای ارائه خدمات بهتر، شهرستان گنبدکاووس را منطقه بندی کردیم.

وی تصریح کرد: از محل اعتبارات دولتی سال ۱۴۰۰ مبلغ یک میلیارد و 800 میلیون ریال برای هزینه تحصیلی، توانمندسازی و کمک‌معاش خانواده‌های کودکان کار گنبدکاووس جذب شد و بطور میانگین بین یک تا چهار میلیون تومان به حساب این خانواده‌ها واریز شد.

مدیرعامل موسسه خیریه خانه گلبرگ جوانه‌های زندگی گنبدکاووس خاطرنشان کرد: خوشبختانه با برگزاری کارگاه‌های آموزشی خودمراقبتی، خودباوری و جلوگیری از تجاوزات جنسی به این کودکان برای خانواده‌های آنها، آگاهی و اطلاعات آنها در این زمینه افزایش یافته و سبب شده تا خانواده‌هایی که به لحاظ مالی مشکل حادی ندارند از کار کردن کودکان خود ممانعت کنند.

وی با اشاره به روز جهانی منع کار کودکان بیان کرد: اردوی تفریحی بابلسر، اعزام کودکان کار و خیابانی به سفر زیارتی قم، جنگ شادی با اجرای برنامه‌های متنوع فرهنگی ورزشی اجتماعی، مسابقات ورزشی بین این کودکان، ویزیت رایگان، گردهمایی بزرگ کودکان کار استان گلستان با در دست گرفتن پلاک‌کاردهای مختلف با مضمون "کار برای کودک ممنوع" ، برگزاری مسابقه فوتبال بین کودکان کار پسر گرگان و گنبدکاووس در زمین چمن و غیره از جمله برنامه‌های روز جهانی منع کار کودکان بوده که در مدت یک هفته برگزار می‌شود.

* زباله‌گردی کودکان بدترین جلوه کار کودکان است

بسیاری از کودکان کار در جهان، با زباله گردی و فروش زباله ها باتوجه به درآمد قابل توجه نسبت به دیگر مشاغل این حوزه، زباله های شهر را می گردند تا بار خود را از مواد قابل بازیافت پر کنند و به پسماند و شهرداری ها بفروشند.

کارشناس مسائل و آسیب‌های اجتماعی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در گرگان گفت: متاسفانه بدترین جلوه کار کودکان، زباله‌گردی بوده که مخاطرات جسمی و روانی زیادی را کودک تجربه می‌کند.

اکبر لکزایی اظهار کرد: بیماری های جسمی ناشی از تماس کودکان با زباله‌ها، اعتیاد به موادمخدر ناشی از آشنایی آنها با معتادان و سوداگران مرگ در این حوزه و دیگر آسیب‌های اجتماعی که نمی‌توان بیان کرد ناشی از کودکان زباله‌گرد است.

وی تصریح کرد: گاها برخی از پیمانکاران برای کاهش هزینه‌های جاری خود و بدون آگاهی از آسیب‌های ناشی از آن، کودکان را برای تفکیک زباله و جمع‌آوری زباله‌های پلاستیکی و غیره به کار می‌گمارند‌.

کارشناس اجتماعی و آسیب‌های اجتماعی جامعه خاطرنشان کرد: برای رفع مشکلات این کودکان باید ریشه‌ای عمل کرد تا در آینده شاهد گسترش بزهکاری در جامعه از سوی آنها نشویم.

وی بیان کرد: حمایت از خانواده این کودکان، آگاهی بخشی خانواده‌هایی که در معرض آسیب بوده و آموزش‌های مهارت زندگی در بخش‌های مختلف برای آنها و آگاهی مردم جامعه از معضلات اجتماعی کودکان کار و خیابانی و ارائه راهکارهای اساسی و قابل اجرا از جمله برنام‌هایی است که می‌تواند در کاهش جمعیت کودکان کار موثر باشد.

باتوجه به حاشیه شهرها که یکی از کانون‌های اصلی مهاجرت و منشا کودکان کار و خیابانی است، نهادهای برنامه‌ریز مانند سازمان برنامه و بودجه و سایر نهادها و دستگاه‌های اجرایی به منظور توجه به مناطق حاشیه شهر، برنامه‌هایی در راستای تبعیض مثبت در این مناطق را دنبال کنند تا شاهد کاهش جمعیت کودکان کار و خیابانی از این مناطق در سطح شهرها باشیم.

پایان پیام/۸۳۰۲۱